Doğal ve Organik Ballar Hakkında Merak Ettikleriniz

Organik ve doğal ham balların birbirinden özel çeşitleri arasında yer alan, "Kestane balı", "Lavanta balı", "Çam balı" ve "Çiçek balı" ile ilgili detaylı bilgileri keşfetmek, arıların mucizevi dünyasına bir adım atmak isteyenler, merhaba! Bu yazıda, bal ve bal çeşitlerinden, balın faydalarına, lezzet profillerine, doğal bal, ham bal, ve ham bal arasındaki farklara, bal tüketim önerilerine kadar birçok konuda bilgi edinebilir, arıların emeği ile üretilen her damlası organik balın değerini daha detaylı bir şekilde özümseyeceksiniz.

Arıların Şifalı Salgısı: Bal

Bal arıları, çiçekten çiçeğe dolaşırken, bitkilerin nektarının ya da canlı kısımlarının salgılarının veya canlı kısımlarının üzerinde beslenen bazı böceklerin salgılarını toplayarak kendi enzimleriyle birleştirirler. Petek gözlerine bırakılarak depolanan bu karışım, olgunlaşarak doğal bal olarak sofralarımıza ulaşır.

Kovandan Gelen Doğal Lezzet: Ham Bal

Kovandan elde edildiği en saf ve doğal haliyle sofralarımıza ulaşan doğal bal, ham bal olarak bilinir. Ham bal, yüksek sıcaklıklarda ısıl işlem görmemiş yani pastörize edilmemiş olduğundan, balın faydaları ve besleyici değeri korunmuştur. Çünkü yüksek sıcaklıklarda ısıl işlem, doğal balın içeriğindeki enzim ve vitaminlerin kaybına neden olur. Ham bal aynı zamanda çok küçük filtrelerle fitre edilmediğinden içeriğinde doğal olarak bulunan polenleri de tutulmuş olur. Ham balın aksine, yüksek sıcaklıklarda ısıl işleme tabi tutulmuş pastörize ballarda HMF adı verilen ve istenmeyen bir madde oluşur.

Balın Faydaları

Bal değerli besin ögesi içeriği nedeniyle arıların en şifalı ürünlerinden bir tanesidir, aynı zamanda en çok bilinen arı ürünüdür. “Balın faydaları neler” sorusuna bir cevap arıyorsanız; doğal bal, yüksek sıcaklıklarda işlenmemiş ve çok küçük filtrelerle filtre edilmemiş olduğundan vitaminleri, mineralleri, enzimleri doğal olarak içerir. Kendine has kıvamlı yapısı sayesinde doğal olarak boğazınızı yumuşatmaya yardımcı olur. Doğal bir tatlandırıcı olan ham bal, yüksek sıcaklıklarda ısıl işlem uygulanmayan sağlıklı tarifler için harika bir seçenektir!

Doğal Bal

Ballar "doğal bal" olarak veya "organik bal" olarak etiketlenebilmektedir. İster "doğal bal" ister "organik bal" tercihi olsun, her ikisi de mükemmel seçenekler olarak göründüğünden, hangisinin sizin tercihlerinize daha uygun olduğunu anlamak biraz kafa karıştırıcı olabilir! Arıcılar tarafından kovanlardan toplanıp paketlenen bal, tamamen saf olup hiçbir işleme tabi tutulmadığında doğal bal olarak adlandırılır.

Organik Bal

Organik bal ve doğal bal arasındaki fark ise; balın nasıl üretildiği ve bu üretim sürecinin ilgili bakanlık tarafından nasıl sertifikalandırıldığı ile ilgilidir. Organik bal, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın ilgili mevzuatında yer alan organik arıcılık standartlarına göre üretilen ve yine Bakanlık tarafından yetkilendirilen sertifikasyon kuruluşunca Organik Tarım Müteşebbis Sertifikası ile sertifikalandırılmış arıcılar tarafından üretilen baldır.

Organik Bal Faydaları

Organik tarım yönetmeliğine uygun şekilde üretilmiş organik ballar, her türlü kimyasal ve biyolojik kirlilikten uzak kovanlarda üretilmiştir. Organik ballar, üretildikten en az bir yıl sonra Tarım Bakanlığı’nın denetiminden geçer, sertifikalandırılır ve tüketiciye sunulur.

Bal Çeşitleri

Türkiye'nin zengin bitki örtüsü çeşitliliği, arıların farklı bitki örtülerinden elde ettiği çeşitli ham bal türlerini ortaya çıkarmaktadır. Bu doğal çeşitlilik, tüketicilere geniş bir seçenek yelpazesi sunar. Ülkemizin her bölgesinde bal üretilmektedir. Ballar elde ediliş kaynaklarına göre çiçek balı ve salgı balı olarak sınıflandırılırlar.

Ancak tek çeşit ballar belli zamanlarda ve belli bölgelerde üretilmektedir. Örneğin;

• Karadeniz kıyılarında ve yakın bölgelerinde kestane balı
• Ege bölgesinde çam balı,
• Akdeniz bölgesinde narenciye balı yoğun olarak üretilmektedir.

Çam Balı

Çam balı, çam ağaçlarının tomurcuklarından, yapraklarından veya gövdesinden salgılanan özel bir nektarın arılar tarafından toplanmasıyla elde edilen bir tür bal çeşididir. Arılar, çam ağaçlarından gelen bu özel nektarı toplar ve kovanlarına getirerek bal yapım sürecine başlarlar. Çam balı, ülkemizin dünyaca ünlü salgı balı çeşididir. Ülkemiz çam balı üretiminde dünya birincisi olup, bal ihracatına önemli katkılar sağlamaktadır.

Çam Balı Faydaları

Çam balı, çiçek ballarına göre daha koyu renklidir. Çam balı ve kestane balı gibi koyu renkli ballar, nispeten daha açık renkli olan çiçek ballarına göre daha yüksek miktarlarda fenolik ve flavonoidleri içerirler. Fenolik ve flavonoidler, beslenmemize pek çok açıdan değer katan doğal biyoaktif bileşenlerdir. Ancak tüm ballarda olduğu gibi, çam salgı balının da besleyici ve biyolojik değerinin korunmuş ve “ham bal” olarak etiketlemeye uygun olması, önemli bir kalite kriteridir.

Kestane Balı

Türkiye'de Marmara, Ege ve Karadeniz bölgelerinde yetişen kestane ağaçları, Mayıs veya Haziran ayında çiçek açar. Bu dönemde arılar, yoğun bir şekilde kestane nektarını toplarlar ve koyu renkli, yoğun aromalı kestane balını üretirler. Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne göre (No:2020/7) kestane balının en az %70 oranında polen içeriğine sahip olması gerekir.

Kestane Balı Faydaları

Kestane balı, kendine özgü lezzeti ve benzersiz özellikleriyle bilinir. Halk arasında acı bal olarak da tanımlanan bu bal çeşidine, bilinen faydalı etkilerinden dolayı İbn-i Sina’nın eserlerinde de değinilmiştir. Tüm bal çeşitlerinde olduğu gibi kestane balında da fenolik ve flavonoidler polifenoller bulunmaktadır. Fenolik ve flavonoidler, insan vücudunda pek çok faydalı etkiye sahip doğal biyoaktif bileşenlerdir.

Çiçek Balı

Doğanın zarif bir hediyesi olan çiçek balı, arıların farklı bitki örtülerinden elde ettiği bir lezzet şölenidir. Türkiye'nin zengin bitki örtüsü çeşitliliği, çiçek ballarının benzersiz aromasını ve lezzetini belirler. Çiçek balı, genellikle tek bir bitki türünden değil, farklı bitkilerin çiçeklerinden toplanan nektarların karışımından elde edilir.

Çiçek balı türleri, coğrafi bölgelere ve bitki örtülerine bağlı olarak çeşitlenir. Örneğin, Hakkari yöresi yayla çiçek balı , Bitlis yöresi yayla çiçek balı, Bingöl yöresi yayla çiçek balı… Her bir tür, kendine özgü bir tat profili ve aroma sunar.

Çiçek Balı Faydaları

Çiçek balı, bölgesel flora çeşitliliğini ve mevsimsel değişiklikleri yansıtarak benzersiz bir tat profiline sahiptir.

Çiçek balı, genellikle hafif renkli ve hafif tatlı bir lezzete sahiptir. Çiçek balı genel olarak doğal polifenoller, karbonhidratlar, vitaminler, mineraller ve enzimler içerir.

Çiçek balı faydaları da tıpkı diğer ballar gibi besin değeri açısından oldukça yüksek kalitede olmasından gelir.. Çiçek balının bilinen faydalarından yararlanmak için “ham bal” veya “organik bal” etiketi ile piyasaya sunulmuş balları tercih edebilirsiniz.

Lavanta Balı

Lavanta balı, arıların lavanta çiçeklerinden topladığı nektarı kullanarak ürettikleri, lavanta bitkisinin eşsiz aromasını ve özelliklerini taşıyan özel bir bal çeşididir. Ülkemizde lavanta balı genellikle Akdeniz bölgesinde üretilir. Lavanta balı, açık kehribar renktedir ve hafif ekşi notalara sahip olduğundan diğer çiçek ballarından kolayca ayırt edilebilecek karakteristik bir tadı vardır.

Lavanta Balı Faydaları

Lavanta balı, vücudun ihtiyaç duyduğu temel enerji kaynağı olan karbonhidratları vücuda sağlar. İçeriğinde doğal olarak fenolik ve flavonoid maddeleri içeren lavanta balı, tüm ham bal çeşitleri gibi mineral vitamin ve enzimler bakımından besleyici değere sahiptir.